Ασφαλιστικές εταιρείες - Νομικό πλαίσιο

Η πρώτη προσπάθεια να θεσπιστεί νομοθετικά κρατική εποπτεία επί της λειτουργίας των ελληνικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων έγινε το 1909 με τον νόμο ΓΥΣΓ/22.12.1909. Λίγο αργότερα, με τον νόμο ΓΧΜΣΤ/1.3.1910, επετράπη και η λειτουργία αλλοδαπών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Το 1917, με τον Ν. 1023/1917 "Περί ιδιωτικής επιχειρήσεως ασφαλίσεως", θεσπίστηκαν οι πρώτοι κανόνες και αρχές για την ίδρυση και τη λειτουργία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.

Από το 1926, αρμόδιο για την εποπτεία της αγοράς ήταν το Υπουργείο Εμπορίου και, μέχρι το 1976, ο έλεγχος επί των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και η αναλογιστική υπηρεσία ασκούνταν από τη Διεύθυνση Πίστεως και Ασφαλίσεως. Το 1976 δημιουργήθηκε χωριστή υπηρεσιακή μονάδα, η Διεύθυνση Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων και Αναλογιστικής, η οποία μέχρι σήμερα υπάγεται στην Γενική Γραμματεία Εμπορίου & Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης.

Με τον Ν. 3229/2004 (ΦΕΚ Α 38) συστάθηκε η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠΕΙΑ), η οποία ξεκίνησε τις εργασίες της την 1η Ιανουαρίου 2008, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 46511/Β.2147, ως αυτοτελής εποπτική αρχή.

Με το Ν. 3867/2010 (Φ.Ε.Κ. Α' 128) καταργήθηκε η ΕΠΕΙΑ από 1.12.2010 και οι αρμοδιότητές της ανατέθηκαν, από την ίδια ημερομηνία, στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε με τον Ν. 4364/2016 (ΦΕΚ Α 13) με τον οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η Οδηγία 2009/138/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη Φερεγγυότητα ΙΙ (Solvency II), που διέπει τη λειτουργία και την εποπτεία των ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ενιαίου Οικονομικού Χώρου.

Τι είδους ασφαλιστικοί οργανισμοί υπάρχουν στην ελληνική αγορά;

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, στην ελληνική αγορά ιδιωτικής ασφάλισης δραστηριοποιούνται:

• Ανώνυμες ασφαλιστικές εταιρείες με έδρα στην Ελλάδα,
• Υποκαταστήματα ασφαλιστικών επιχειρήσεων με έδρα σε τρίτη χώρα (εκτός της ΕΕ ή του ΕΟΧ),
• Ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα σε κράτος-μέλος της ΕΕ ή του ΕΟΧ υπό καθεστώς εγκατάστασης (μέσω υποκαταστήματος) ή υπό καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών (ΕΠΥ), και
• Αλληλασφαλιστικοί συνεταιρισμοί. 

Ανώνυμες ασφαλιστικές εταιρείες με έδρα στην Ελλάδα 

Για την άσκηση δραστηριότητας πρωτασφάλισης ή/και αντασφάλισης σε ανώνυμη εταιρεία με έδρα στην Ελλάδα απαιτείται άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος. Η άδεια ισχύει σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΕΟΧ (ενιαία άδεια) σε περίπτωση που η επιχείρηση θελήσει να ασκήσει τις δραστηριότητές της σε άλλο κράτος-μέλος, με καθεστώς εγκατάστασης ή ελεύθερης παροχής υπηρεσιών.

Για ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα στην Ελλάδα που συνιστώνται μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4364/2016, η άδεια λειτουργίας τους χορηγείται αποκλειστικά για την άσκηση είτε ασφαλίσεων κατά ζημιών είτε ασφαλίσεων ζωής. Κατά παρέκκλιση αυτού και με την προϋπόθεση ότι κάθε δραστηριότητα τελεί υπό χωριστή διαχείριση:

α) επιχειρήσεις που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας για να ασκήσουν δραστηριότητες ασφάλισης ζωής δικαιούνται να λαμβάνουν άδεια και για δραστηριότητες ασφάλισης κατά ζημιών για τους κινδύνους που εμπίπτουν μόνο στους κλάδους 1 «Ατυχήματα» και 2 «Ασθένειες» (άρθρο 4, παρ. 1, του ν. ν. 4364/2016), και

β) επιχειρήσεις που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας αποκλειστικά για τους κινδύνους που εμπίπτουν στους κλάδους 1 «Ατυχήματα» και 2 «Ασθένειες» (άρθρο 4, παρ. 1, του ν. ν. 4364/2016) δικαιούνται να λαμβάνουν άδεια και για δραστηριότητες ασφάλισης ζωής.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις που κατά την 1η Ιανουαρίου 1981 ασκούσαν ταυτοχρόνως δραστηριότητες ασφάλισης ζωής και κατά ζημιών και εμπίπτουν στον ν. 4364/2016 δικαιούται να συνεχίσουν να τις ασκούν ταυτοχρόνως, με τον όρο ότι κάθε δραστηριότητα τελεί υπό διακριτή διαχείριση.

Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται:
 

•  Ασφαλιστικές εταιρίες ζωής,
•  Ασφαλιστικές εταιρίες ζημιών,
•  Ασφαλιστικές εταιρίες μικτής δραστηριότητας.

Για την άσκηση πρωτασφαλιστικών εργασιών, η άδεια λειτουργίας χορηγείται κατά κλάδο ασφάλισης, για όλους ή μερικούς από τους κινδύνους που υπάγονται στον κλάδο αυτόν, καθώς και κατά ομάδα δύο ή περισσότερων κλάδων ασφάλισης, σύμφωνα με την κατάταξη που προβλέπεται στα άρθρα 4 και 5 του ν. 4364/2016.

Για άσκηση αντασφαλιστικών εργασιών, η άδεια λειτουργίας χορηγείται είτε μόνο για αντασφαλιστικές εργασίες κατά ζημιών είτε μόνο για αντασφαλιστικές εργασίες ζωής είτε ενιαία για όλα τα είδη αντασφαλιστικών εργασιών.

Η Τράπεζα της Ελλάδος ασκεί χρηματοοικονομική εποπτεία επί των ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων με έδρα στην Ελλάδα, περιλαμβανομένων και των δραστηριοτήτων που αυτές ασκούν μέσω υποκαταστημάτων ή υπό καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στην αλλοδαπή.

Υποκαταστήματα ασφαλιστικών επιχειρήσεων με έδρα σε τρίτη χώρα (εκτός της ΕΕ ή του ΕΟΧ)

Στην εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος υπάγονται επίσης τα ελληνικά υποκαταστήματα των ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων που έχουν έδρα σε τρίτες χώρες (εκτός της ΕΕ ή του ΕΟΧ), σύμφωνα με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Θ του Πρώτου Μέρους του ν. 4364/2016.

Ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα σε κράτος-μέλος της ΕΕ ή του ΕΟΧ

Ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα σε κράτος-μέλος της ΕΕ ή του ΕΟΧ μπορούν να δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είτε υπό καθεστώς εγκατάστασης (μέσω υποκαταστήματος) είτε υπό καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Η του Πρώτου Μέρους του ν. 4364/2016.

Για τη χρηματοοικονομική εποπτεία των ελληνικών υποκαταστημάτων των επιχειρήσεων αυτών, αρμόδιες είναι οι οικείες εποπτικές αρχές των κρατών-μελών καταγωγής.

Αλληλασφαλιστικοί συνεταιρισμοί

Στην ελληνική αγορά ιδιωτικής ασφάλισης δραστηριοποιείται πλήθος αλληλασφαλιστικών συνεταιρισμών, με έμφαση στην ασφάλιση αστικής ευθύνης αυτοκινήτων (μαζικής μεταφοράς, όπως λεωφορεία). Εξ αυτών, μόνο τέσσερις υπάγονται στο σύνολο των διατάξεων της ασφαλιστικής νομοθεσίας. Οι υπόλοιποι, υπάγονται σε συγκεκριμένες μόνο διατάξεις λόγω μεγέθους, είδους και τρόπου δραστηριότητας.

Στην ιστοσελίδα "Επιχειρήσεις Ιδιωτικής ασφάλισης" της Τράπεζας της Ελλάδας μπορείτε να δείτε ποιες ασφαλιστικές εταιρείες ειναι "σε ισχύ" ανά κατηγορία.

Παρακάτω παραθέτουμε τη λίστα των εν ενεργεία το 2016 όλων των ασφαλιστικών εταιρείων του κλάδου "Χερσαία οχήματα" με έδρα την Ελλάδα. Πρόκειται για συνολικά 266 εταιρείες.

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος